Geschiedenis van de Spiegeltent

Rond 1900, midden in de Belle Epoque, bereikt het Belgische kermisleven een hoogtepunt met de komst van spectaculaire attracties, zoals de cinematograaf, de fonograaf en anatomische wonderen. De grote kunst voor de kermisexploitant is vanouds het -tegen betaling- naar binnen lokken van zijn klanten.

Bij de cinematograaf gaat dat fantastisch: achter opvallend beschilderde façades en een entree met kassa bevinden zich ‘tentbarakken’ waar de voorstelling gegeven wordt. De exploitanten van de open stoomcarrousels zien de succesformule van de besloten cinematograaf en plaatsen hun dansorgels in gesloten ronde ‘kiosktenten’ van gemiddeld 16 meter doorsnede, met opvallend beschilderde façades en een entree met kassa…

De danssalon is geboren. Een uniek fenomeen, dat wellicht door het vlakke Vlaanderenland in vorm en stijl nergens in de wereld zijn gelijke heeft gevonden heeft.

Verval en einde van een glorietijd

Tot 1925 zet de glorietijd van het Belgische kermisleven zich ook voor de danssalon-exploitanten voort. Maar dan komt met de crisisjaren een verval, dat tot na de tweede wereldoorlog zal voortduren.

In de jaren zestig komt met popmuziek en de publieksvoorkeur voor disco’s zelfs een definitief einde aan de interesse voor de authentieke danssalons en dansorgels. Alleen in enkele kleine Belgische provincieplaatsen, waar de turbulente wereldontwikkeling van show en geluidsversterking niet lijkt te hebben plaatsgevonden, reist in die tijd met gammele wagens en verouderd materiaal nog een tweetal kermisfamilies met ‘dancings’ of danstenten, die moeite hebben om het hoofd boven water te houden. Veel danssalons gaan verloren of worden als interieur voor toonzalen gebruikt.

Tweede leven

In 1979 kocht jazzman Jelle van der Zee uit een boedel een lang niet gebruikte, uit 1920 daterende, naamloze Belgische danssalon zonder dansorgel en met een ronde zaaldoorsnede van 19 meter. De tent was voor 650 personen te groot voor kermissen, maar met zijn vloeroppervlakte zeer geschikt voor muziek- en kleine theatervoorstellingen. Na een grondige restauratie werd deze mobiele danssalon in 1980 gepresenteerd onder de naam ‘The Famous Spiegeltent’ op het internationale Festival of Fools in Amsterdam.

Jazzman Jelle met tentmeester Kees Eijrond. Foto: Sjaak Ramakers

In 1993 kocht Jelle vanwege een dubbele boeking in België een kleine tweede tent ‘Idéal Palace’, die gesierd was met Belgische landschapsschilderijen. Jelle en Annemieke noemden hem voor de internationale markt ‘Galérie Palace’. ‘The Famous’ ging in 1995 naar Australië, maar keert ’s zomers vaak terug naar Engeland en Schotland. De merknaam Spiegeltent is inmiddels een soortnaam geworden. Meerdere look-a-likes volgden zodat nu duizenden festivalbezoekers in Europa en daarbuiten de ‘spiegeltent’ ervaren als dé plek voor ontmoeting en cultuur.